3
Wij bij GS III hielden de communisten in de gaten. Wij waren goed op de hoogte van de Nederlandse partij, tenslotte was Paul de..... Nou ja, dat verhaal is misschien voor een andere keer. In ieder geval, de partij zelf in de gaten houden was makkelijk. Maar er waren ook de illegale groepen waar moeilijker greep op te krijgen was. Nederland was in die tijd het belangrijkste land voor alle internationale spionage.
Ga maar na. Nadat Hitler aan de macht was gekomen in Duitsland en de Duitse Communistsiche Partij verboden werd, was deze ondergronds gegaan. De DKP was verzwakt door de vele arrestaties, maar had nog steeds een groot aantal goed georganiseerde cellen in heel Duitsland. In Nederland, in Amsterdam, zat de gevluchte leiding van de DKP. Zij had haar lijnen met haar partijgenoten in nazi-Duitsland. In Nederland zaten ook illegale Comintern-cellen. Van sommigen zul je wel gehoord hebben: de groep Goulooze, de groep Wollweber, maar ook andere groepen die vooral een internationaal berichtennetwerk onderhielden, zowel met de radio via Londen en Moskou, als via de havens.
Ook de Duitse geheime dienst was natuurlijk actief om de Duitse illegaliteit te bestrijden. Geloof me, de Gestapo was al lang en breed goed georganiseerd in Nederland actief, voor de inval in 1940. Weet je wel dat een aantal hoge Nederlandse politie-functionarissen uit Eindhoven en Rotterdam bijna openlijk meevergaderen bij jaarlijkse bijeenkomsten van politie-inlichtingendiensten in Beieren? Maar laten we weer naar ons hoofdverhaal gaan. In 1938 wordt Paul de Groot onbetwist de belangrijkste man van de Nederlandse communistische partij. Hij zat al geruime tijd in het partijbestuur, maar nu werd hij ook nog eens hoofdredacteur van de communistische krant het Volksdagblad.
De Groot begon meteen een campagne tegen Japan. De Comintern was allang bezorgd voor de Japanse agressie. De communisten waren goed georganiseerd in China en ook in Nederlands-Indië.
Maar op de eerste plaats was men bang voor een direct aanval van Japan op Rusland. Er hadden zich al de nodige incidenten voorgedaan aan de Russische grens met Japanse troepen in China. Rusland was bang voor een gecombineerde aanval van Japan en Duitsland, terwijl de andere kapitalistische landen lachend langs de lijn zouden blijven staan. Of zelfs actief de nazi's zouden helpen. Vooral Churchill had dit al eens een paar keer hardop gesuggereerd. Laat je blik vooral niet vertroebelen door het beeld wat later rond Churchill gebouwd werd: in de jaren dertig was hij vooral een communistenvreter en zeker niet anti-nazi.