4
Nu ja, Paul de Groot trok wel van leer in zijn krant tegen de Japanse agressie in het oosten. Op de voorpagina van Het Volksdagblad hamerde hij keer op keer op een handelsboycot van produkten uit Nederlands-Indië. Tegelijk richtten ook de communisten in Nederlands-Indië zelf hun propaganda op een actieve oorlog tegen Japan. Zonder gevolg natuurlijk. De belangrijkste Nederlandse politici zoals Colijn en Vorrink haalden hun schouders op. Zij waren vooral voor een neutraliteitspolitiek tegen Duitsland en Japan en zij zouden niets liever zien dan een Comintern die verzwakt werd door een oorlog van de As-mogendheden met Rusland. Zij waren echt niet van zins om de Russen te helpen.
Twee jaar later was dat natuurlijk wel even veranderd.
Nederland was door de Duitsers bezet. In het oosten was er nog geen oorlog met Japan, maar Nederlands-Indië was natuurlijk wel belangrijk voor de oorlogsvoerende landen. Niet voor niets werd de Nederlandse regering in Londen als een volwaardige oorlogspartner behandeld.
Ook wegens een andere reden was de Nederlandse regering politiek van belang. Zoals gezegd, de handel van Nederlands- Indië was van inmens belang. Maar niet alleen voor de geallieerden. Nederland was als vanouds een goede handelspartner met Japan. De meeste olie die Japan gebruikte kwam uit Nederlands-Indië. Zonder die olie zou er aardig wat zand komen in de zo goed geoliede oorlogsmachine van de Rijzende Zon.
Al voor de oorlog met Duitsland was de Nederlandse handelspolitiek in het verre oosten verweven met die van andere landen. Er was hier een handelsverdrag tussen vier landen, de zogenaamde ABCD-landen: Amerika, Brittannië, China en de Dutch-East-Indies.
China was half bezet en had hier weinig in de melk te brokkelen. Maar natuurlijk waren zij niet blij met die olie- export van Nederland naar Japan. Sinds de oorlog in Europa was Nederland meer afhankelijk geworden van Engeland.
Amerika was nog neutraal. De Amerikaanse isolationisten hadden veel invloed. President Roosevelt zou niet gekozen zijn als hij niet had beloofd zich verre van de oorlog te houden.
In juni 1941 valt Duitsland Rusland aan. Plotseling was onze communistenvreter Churchill de bondgenoot van de Sowjet Unie.